Paxuho

Có một miền minh triết nhưng rất xa...!

Chủ Nhật, 30 tháng 10, 2016

VIẾT CHO MỘT THỜI...!



Cảm xúc thường theo dòng các sự kiện. Chuẩn bị kỷ niệm 15 năm tốt nghiệp ĐH (2016), 20 năm tốt nghiệp cấp 3 (2017), những sự kết nối làm hắn thấy nhớ bạn, nhớ trường, nhớ lớp.
Không khí ấy thôi thúc hắn viết về những kỷ niệm. Những kỷ niệm vẫn ngọt ngào đi qua tháng năm. Dù rằng, người ta không ai sống bằng kỷ niệm. Nó chỉ là một phần hành trang còn lại trong tim.
Có những câu chuyện hôm nay nhìn lại, đã thấy là ngô nghê, những chẳng “ai khôn mà chẳng dại một đôi lần”. Và cái “dại” hồn nhiên như thế mới là cái logic thực tế của cuộc sống. Không ai sống tuổi hoa niên bằng tư duy của một người trưởng thành, chỉ có người trưởng thành là mang ơn và hoài niệm tuổi hoa niên.
Về thời đi học, nhiều thứ để nói. Với hắn, những kỷ niệm thường là đẹp. Và với hắn, một góc nào đó hắn vẫn hàm ơn những ngày đã qua, với thầy cô, với bạn bè, với những ai đã quý mến và giúp đỡ hắn những cơ hội để hắn vượt qua khó khăn theo đuổi những đam mê.
Hăn định sẽ tập hợp 20 bài tạp văn cho thời cấp 3, 15 tạp văn cho thời đại học, để nhớ lại một thời một thuở đã lùi xa, để ghi dấu một chặng đường dài.
Gọi là:
“Của riêng cũng một chút này
Gọi là dành tặng những ngày đã xa
Mênh mang trong cõi ta bà
Yêu thương còn lại, dẫu xa vẫn gần”
P/S. Bài viết dưới đây hắn dành cho thời đại học, đã đăng trong group lớp hắn, nay upload lên fb cá nhân, biết đâu có ai đó có một mối liên hệ thâm tình nào đó với lớp hắn, với bạn bè của hắn, chợt thấy bóng dáng của mình.
VU VƠ CHUYỆN CŨ
Hôm nay, suýt soát chính ngọ, nàng Hải nhắn tin bảo hắn qua ngồi với lớp tí. Hắn bảo đang có hẹn. Kỳ thực lúc đó chuẩn bị đi ăn trưa với cô em lâu ngày mới gặp mà họp thì chưa xong. Lời rủ rê dồn dập vào đúng một buổi trưa, bên nào cũng ưa nhưng hắn đành cáo lỗi với anh em.
Mgs lại bảo nàng Hải, ngồi với nhau bàn xem có tổ chức vụ hội khoa gì ko tin lại anh em biết. Nàng nhắn lại bảo định gặp ông để bàn đây. Nghĩ bụng, có gì to tát mà phải bàn. Thích thì các vị cứ nhích. Nói thía chứ hôm kia cũng đã gọi cho ngài Sử. Ngài ấy hỏi có chuyện gì quan trọng không. Hắn bảo định hỏi anh cái này. Ngài bảo anh đang bận họp. Vâng anh họp đi, thía thui mình cũng chẳng gọi lại. Kể ra giờ ngài cũng bận thật, nên mỗi lúc gọi cho ngài cũng thấy ngài ngại.
*
Hắn lấn cấn trong đầu từ chiều đến giờ cái stt. Định mượn ý này của thầy Thế Hùng viết một stt ngắn nhưng không tin chắc lắm vào trí nhớ, nhỡ viết lên Mr. Hùng vô tình đọc được lại căn vặn học trò, thầy có nói thế đâu thì chít.
Đại ý là hắn nhớ thầy có tặng/đọc bài thơ:
[Mười phút với Nguyễn Tuân]
"Cháu vẽ gì?
Cháu vẽ hoa và thiếu nữ
Năm phút, mười phút
Điếu thuốc tàn trên tay
Sao cháu không vẽ người ăn mày?".
Hắn nhớ lúc chia sẻ bài thơ này trước lớp, thầy nói: thầy không thích vẻ đẹp khổ hạnh!
Tối về, hắn mgs group cho mấy anh em chiến hữu một thời. Hỏi Y or N. Mấy mgs phản hồi “no”. Hỏi: No là không có hay no là không nhớ. Nàng Nhàn Trịnh bảo, mình ko nhớ lắm!
Ngài Lê Mười lại lan man sang chuyện khác. Lại còn khía khá hắn: trò chơi này hay đấy.
Rồi ngài hỏi, ai tả cảnh thầy Q lớp mình văng cốc nước vỡ tan cái nhể?.
Rồi ngài lại tu từ, mình thú thật, không nhớ không biết lý do tại sao vụ đấy lại như vậy nhỉ !
Nghĩ bụng, ngài nhắc em mới nhớ, em cũng đã chực quên rồi!
*
Có những chuyện hơn mười lăm nhăm rồi chớ có ít đâu. Nhớ được cũng chỉ láng máng. Những chuyện nhỏ như vậy chắc chẳng ai ghi chép làm gì. Mà trăm thứ để nhớ, não đã đầy, còn đâu cho chuyện cũ.
Bấy lâu nay hắn cứ ấp ủ sẽ viết gì đó dài hơi, đại loại chuyện nho nhỏ, vui vui. Chuyện sầu nên người. Chuyện tếu táo để cười. Đại loại vô số chuyện. Nhưng cơm áo gạo tiền cứ cuốn đi. Hắn chẳng phải là nhà văn chuyên nghiệp, viết cũng phải tĩnh tâm tĩnh tại mới viết được, trừ phi bị thúc ép.
*
Chuyện hay nhất có lẽ là chuyện tình. Mà cái này đôi khi lại là cái nhạy cảm. Kể ra thằng A yêu em B nhưthế nào. Tả “không chân” có gì để nói, tả ảo thì giống như chuyện thiên hạ. Mà tả chân quá thì lại “khơi lại nỗi lòng” xưa, chưa nói có những cái bọn ta đang muốn giấu nhẹm, mi lại khui ra. Thui thế là không đụng bút. Nhỡ vợ/chồng tụi nó đọc lại nổi máu Hoạn Thư tra hỏi, dồn vào chân tường, ảnh hưởng hạnh phúc con nhà người ta, thì vô hình chung hắn đắc tội với chúng bạn.
Lớp hắn được cái mấy đôi yêu nhau đều yêu tử tế cả. Yêu ngắn, yêu dài gì rồi cũng nên chuyện. Không phải tình yêu con bọ xít hay đường ai nấy đi sau khi “chào nhé” ngọt ngào giảng đường mà yêu là tính tới hôn nhân. Thằng H coi bộ thía mà chung tình. Cái H coi bộ thía mà duyên. Tính ra hai đôi chung giường, chung chiếu, chung nhà. Tỉ lệ chưa tính đến số nguyên phần trăm, nhưng như vậy cũng là hoàn hảo rùi.
Cũng có mấy đứa thất tình không phải với trong lớp mà với bên ngoài. Đứa thì khóc hu hu. Đứa thì người yêu bỏ theo giai, khi mọi sự tưởng đã con nice. Đứa thì chủ động con bà phắn sau khi nem chả. Tình yêu thưở ấy ai lường trước ngày mai. Có đứa nào toan tự tử không thì hắn không biết.
Đứa nên duyên chồng vợ, thì coi là duyên may, đứa không nên chồng vợ âu là duyên số. Đứa lỡ cỡ thì hát bài ca “Tình chỉ đẹp khi còn dang dở”! Theo cái con bà lý này thì dở đâu phải là không đẹp. Có hậu đâu phải đã là hay!
Hắn thì không yêu ẻm nào trong lớp nhưng được cái cũng có chút tình gọi là romantic với em khoa Văn. Cái mối tình đầu cũng là tình cuối. Đôi khi hắn tự phản tư, hồi ấy mình giỏi hay là không nhỉ. Năng lực mình chỉ đến thế thôi ư. Tán được mỗi một em. Chả bù cho Mr. S, anh cưa được tá gái mà toàn chân dài, da trắng, xinh chết lặng cả cây.
Nói là nói chơi vậy chớ, hắn biết mình là ai! So đâu được với A S, cao như Từ Hải, da trắng đến nỗi bọn đôi khi khối đứa tưởng anh đến từ xứ tuyết.
Chỗ này nói thêm đôi ba câu chuyện riêng của hắn. Đôi khi bạn bè nhầm tưởng chắc hắn tán nàng của hắn bằng thơ, vì logic thông thường mà xét thì hắn có chút gọi là thơ phú nhì nhằng, người yêu hắn thì lại học văn. Nhưng xin thưa, em nhà hắn không yêu thơ và không lãng mạn đến mức mưa mắt nghe đọc thơ như không ít ẻm văn khoa. Chỗ này hình như hắn có bí kíp, không tiện nói. Mà cũng phải ghi công không ít anh em lớp hắn. Hồi hắn tán nàng, khối anh em dân Triết vun trồng, chăm bón.
Đôi khi hắn trêu vợ, biết thế này ra trường cưới luôn cho xong, giờ con chắc nhớn rùi. Lúc đấy vợ hắn bảo: thách đấy, lúc thì vợ hắn bảo: cưới rồi cạp đất mà ăn à!.
Đôi khi ngồi với anh em tán gẫu, nhiều chuyện xưa cũng được hé lộ. Quy luật thông tin là thời gian càng lùi xa, sự chia sẻ thường cởi mở hơn. Đại loại là ngày xưa thằng ý tình cảm với con ý, mày không biết à. Có những chuyện biết lờ mờ, có những chuyện biết để mà biết, hắn chẳng mặn mà khai thác sâu làm gì.
Nhưng đôi lúc, hắn cũng thấy “tiếc của giời” cho thằng A, cậu B. Lớp mình cái H, dung nhan đằm, tính cách ổn thía mà ông ấy lại để vuột mất. Anh T và em T hình như có tình cảm với nhau nhưng vẫn chỉ “tình trong như đã mặt ngoài còn e”. Sao không dấn ga có phải thành tổ rồi không.
Đôi khi hắn bảo thằng L: ông đẹp giai, ánh mắt có hồn khi nhìn gái, nói chuyện thủ thỉ, lắm em chết mà sao ông chẳng chốt nhỉ. Ờ thì hồi ấy nhát, hoặc hồi ấy có nghĩ gì đâu. Có khi tỏ lộ sự tử tế, yêu bạn mà không chân thành thì cũng ngại. Ý nói không có yêu chơi bời gì đó.
*
Nãy giờ lan man chuyện cũ, nhân mấy sự tác động làm hắn gợi nhớ sự kiện chuẩn bị kỷ niệm 40 năm khoa Triết học.
“Đôi khi lòng tự hỏi lòng
15 năm ấy đã xong được gì”
Xong gì thì xong, chứ món nợ tình cảm là món nợ lớn nhất ở đời. Dù hắn chẳng phải kẻ nặng tình, nhưng quy luật cuộc đời là thía: không ai thoát được lưới tình. Tình sâu hơn biển, tình dài hơn sông. Tình mênh mông như vũ trụ. Ai cũng hiểu rằng, tình đâu chỉ có tình yêu đôi lứa!
Nói như GS. Đào Duy Anh, “cho hay tất cả đều mây nổi/Còn với non sông một chút tình”.
Và như nhận định của Anhxtanh trong thư để lại cho con gái thì tình cảm là nguồn năng lượng tốt đẹp và vô tận nhất.
Cho nên hắn rất trân trọng những tình cảm chân thành. Ghét những ai bội bạc và ra bộ tử tế chân tình.
Tình bạn là cái thử thách qua thời gian. Thời gian thử thách bản lĩnh sống của mỗi người. Không biết hắn nói vậy có nâng tầm triết học quá không!
HN, 25/10/2016.
P.X.H

Thứ Tư, 26 tháng 10, 2016

CẢM QUAN CỦA NGƯỜI NGHỆ SĨ VÀ THÁI ĐỘ CỦA NHÀ CHÍNH TRỊ




Nhìn hình ảnh hai đứa trẻ đẩy xe trên con đường đầy bùn đất sau khi nhận hàng cứu trợ tại Châu Hóa, Tuyên Hóa, Quảng Bình của bạn Nguyễn Linh (Đà Nẵng), tôi bỗng nhớ những câu thơ của thầy tôi: TS. Mỹ học Phạm Thế Hùng:
"Cháu vẽ gì?
Cháu vẽ hoa và thiếu nữ
Năm phút, mười phút
Điếu thuốc tàn trên tay
Sao cháu không vẽ người ăn mày?".
[Mười phút với Nguyễn Tuân]
Tôi nhớ lúc chia sẻ bài thơ này trước lớp tôi, thầy nói: thầy không thích vẻ đẹp khổ hạnh!
*
Có một thời người ta phân tuyến hai trường phái nghệ thuật rất rõ: Nghệ thuật vị nghệ thuật và nghệ thuật vị nhân sinh.
Nếu theo lời thơ trên đây mà xét thì:
Vẽ hoa và thiếu nữ- thiên về "nghệ thuật vị nghệ thuật"
Vẽ người ăn mày- sự khổ hạnh- thiên về "Nghệ thuật vị nhân sinh"
Quan niệm, sự khổ hạnh còn đâu cho vẻ đẹp, cũng đúng.
Nhưng đôi khi trong gian khổ người ta vẫn tìm thấy nét đẹp, ví dụ một nụ cười, sự lạc quan, tình thân ái, ...Đó cũng là một góc nhìn.Nhìn một thiếu nữ đẹp bị phụ tình đứng bên bờ sông hững hờ xa xăm ai bảo không đẹp. Vẻ đẹp của chiều sâu tâm hồn và trí tuệ lại càng là phạm trù khó xác định.
Nói chung bàn về cái đẹp cũng đa dạng phong phú, đâu có sự thuần nhất, vì thế cho nên Phơ Bách mới nói: cái đẹp không phải trên gò má hồng người thiếu nữ mà trong con mắt của kẻ si tình.
Kẻ si tình thường nhìn nhận chủ quan và cảm tính về cái đẹp mà mình yêu.
*
Thầy tôi thích vẻ đẹp của cái đẹp thuộc về miền nghệ thuật. Thầy là một trong số ít nghệ sĩ đa tài năng. Thơ, nhạc, họa của Thầy đều có một phong cách riêng.
Cụ Nguyễn Tuân đi tìm vẻ đẹp "vang bóng một thời" và từ thực tế cuộc sống, tìm và nâng vẻ đẹp cuộc sống lên tầng nấc nghệ thuật- đọc "Người lái đò sông Đà" sẽ rõ. Cụ Nguyễn đã đi vào văn học dân tộc thành công với vai trò là “người đi tìm cái đẹp và cái thật” (Nguyễn Đình Thi)
Viết gì, vẽ gì đó là do cảm quan của người nghệ sĩ, đó là sự lựa chọn. Không ai có thể trói buộc sự tự do trong tâm hồn họ, bắt họ viết điều này, vẽ cái kia. Trừ phi là sự đặt hàng được người nghệ sĩ chấp thuận.
Nhưng người khát vọng của những người nghệ sĩ chân chính là đều hướng tới cái đẹp và ngợi ca cái đẹp.
*
Nhân mấy câu thơ này và bức hình những đứa trẻ nói trên, tôi muốn đề cập đến một khía cạnh khác. Đó là sự quan tâm của nhà chính trị đối với cuộc sống và nhân dân.
Nhà chính trị khác người nghệ sĩ. Nghệ sĩ có thể phiêu lưu trong trường cái đẹp, hướng tới đối tượng trữ tình mà họ lựa chọn. Nhưng nhà chính trị không thể phiêu lưu trên cuộc sống và sinh mệnh chính trị của nhân dân. Không thể lấy nhân dân để thử nghiệm những ý đồ cá nhân.
Nghệ sĩ, có thể tạm quên khổ đau để đắm chìm vào nghệ thuật, nhưng nhà chính trị không thể không biết hay hờ hững, né tránh sự sự đau khổ của cuộc đời, của người dân, dù có thể, cá nhân nhà chính trị rất thích hoa và mê thiếu nữ.
*
Yêu hoa và thiếu nữ là cảm quan muôn đời của người nghệ sĩ trước vẻ đẹp của tự nhiên và con người. Bằng tài năng, họ có thể để lại cho đời những áng văn hay, những bức hoạ tuyệt tác!
Còn yêu dân, chăm lo cho nhân dân phải là bổn phận của nhà chính trị, của nền chính trị vì dân. Bản chất của chính trị tử tế càng phải là như thế. Với sự nỗ lực của mình và sự hiệp thông hành động, nhà chính trị tâm huyết và thực lòng vì dân có thể mang đến cho nhân dân một miền hạnh phúc mà ở đó, hoa có chỗ nẩy nở và khoe sắc, thiếu nữ bình yên phô diễn vẻ đẹp xuân thì.
Pa xu ho, 10/2016.

Thứ Sáu, 7 tháng 10, 2016

CƯỜI




(Viết cho ngày quốc tế nụ cười)
* * *
Chuyện vui, người cười
Chuyện buồn, người khóc
Khóc cười trong mắt
Cười khóc trên môi

Chẳng ai muốn khóc
Lòng chỉ muốn cười
Cười đong hi vọng
Cười vui sống đời

Cười để làm tươi
Cười là chuyện tốt
Cười nhiều đắc lợi
Thang thuốc từ cười

Cười để làm duyên
Từ trong sâu thẳm
Làm khoẻ trái tim
Làm rạng tâm hồn

Xin hãy làm vui, nụ cười tự có
Cười sao cho duyên, dễ mà lại khó
Cười to, cười nhỏ, cười ở lúc nào
Khi cười khép lại, con người thanh cao

(Paxuho.2016)